De idioot in het bad

Met opgetrokken schouders, toegeknepen ogen,
haast dravend en vaak hakend in de mat,
lelijk en onbeholpen aan zusters arm gebogen,
gaat elke week de idioot naar ’t bad.

De damp, die van het warme water slaat
maakt hem geruster: witte stoom…
En bij elk kledingstuk, dat van hem afgaat,
bevangt hem meer en meer een oud vertrouwde droom.

De zuster laat hem in het water glijden,
hij vouwt zijn dunne armen op zijn borst,
hij zucht, als bij het lessen van zijn eerste dorst
en om zijn mond gloort langzaamaan een groot verblijden.

Zijn zorgelijk gezicht is leeg en mooi geworden,
zijn dunne voeten staan rechtop als bleke bloemen,
zijn lange, bleke benen, die reeds licht verdorden
komen als berkenstammen door het groen opdoemen.

Hij is in dit groen water nog als ongeboren,
hij weet nog niet, dat sommige vruchten nimmer rijpen,
hij heeft de wijsheid van het lichaam niet verloren
en hoeft de dingen van de geest niet te begrijpen.

En elke keer, dat hij uit ’t bad gehaald wordt,
en stevig met een handdoek drooggewreven
en in zijn stijve, harde kleren wordt gesjord
stribbelt hij tegen en dan huilt hij even.

En elke week wordt hij opnieuw geboren
en wreed gescheiden van het veilig water-leven,
en elke week is hem het lot beschoren
opnieuw een bange idioot te zijn gebleven

M. Vasalis (1909-1998)
Uit: Parken en woestijnen, A.A.M. Stols, Rijswijk 1940.


Vandaag is het Gedichtendag. Het gedicht De idioot in het bad van Maria Vasalis heb ik voor het eerst gelezen op school. Het is me altijd bijgebleven door de manier waarop Vasalis het ‘weer mens worden’ van de idioot beschrijft en hoe zijn dat verdwijnt als de idioot weer uit het bad moet. Als een soort ‘thuiskomen en je veilig en geborgen voelen’ en weer ‘afscheid nemen en vertrekken naar de beangstigende buitenwereld’.
Een goed voorgedragen gedicht kan nog intenser beleefd worden. Hier wordt het heel mooi voorgedragen door Henk van Ulsen.